O tym jak niszczącą siłę w stosunku do społeczeństwa mogą mieć współczesne media, pokazały wydarzenia w Rwandzie w 1994 roku. Widzę wiele podobieństw metod medialnej nagonki w tym kraju w latach 1990 -1995 do tego co robią media w Polsce w ostatnich latach. Oczywiście nie sądzę że skutki będą podobne.
Opisując rwandyjskie media w 1994 roku autorzy używali następujących sformułowań:„Słowa które padały z radia RTLM otworzyły bramy piekieł” ,”Zabici przez radio” , „radio maczeta”, „głos zagłady”, „radio morderca”,”zabójcy mieli radio w jednej ręce a maczetę w drugiej”, „narzędzie masowej zagłady”.
W Rwandzie kryzys powstał po katastrofie lotniczej, zestrzeleniu rakietą podchodzącego do lądowania samolotu 7 IV 1994 w której zginęli prezydenci Rwandy i Burundi. Obwiniono o to Tutsich - 15% tową mniejszość etniczną w tym kraju. Zaraz potem wojska ONZ uciekły i zaczęło się ludobójstwo w które włączyła się większość społeczeństwa. Zabito prawie 1mln ludzi. Większość ofiar znała swoich zabójców. Większość zabito maczetami. Faktem jest że ten konflikt plemienny miał długą tradycję, że za granicą Tutsi mieli swoja partyzantkę. Przed konfliktem Rwanda jednak była spokojnym krajem nazywanym afrykańską Szwajcarią. Jego przyczyną była prawdopodobnie gwałtowna utrata popularności przez rządzących, którzy zdecydowali się uciec w wywołaną przez siebie wojnę domową. Mówiło się także o wpływach zewnętrznych. Nie była to wyjątkowa sytuacja w historii
Jak mogło dojść do tak niewyobrażalnej zbrodni. Zbrodni popełnionej nie przez jakieś niewielkie grupy ale przez większość społeczeństwa?
Grunt pod nią przygotowywany był przez długiego lata. Od 1990 zaczęła się propaganda gazety. Uzupełniało ją rządowe radio i telewizja, ale wiodąca rolę odgrywało radio komercyjne RTML o nowoczesnej formule przeniesionej z zachodnioeuropejskich czy amerykańskich odpowiedników.
Wiele schematów i trików propagandowych wzięte zostało z gazety. Gazeta ta „była pionierem w szerzeniu nienawiści”
Schematy i środki były głównie takie:
1.”Syndrom oblężonej twierdzy – wszyscy muszą się zjednoczyć wokół rządu i być przygotowani na uderzenie prewencyjne”. „Stałe podgrzewanie napięcia politycznego”„Historie o rzekomych spiskach i okrucieństwach” Tutsich.
2.”Demonizacja i dehumanizacja przeciwnika – przedstawienie ofiar jako istot niższego rzędu, żałosnych ale niebezpiecznych.... Istoty pozbawione ludzkich cech, posępne, złe.”
3.Istotną rolę odgrywała muzyka, ballady zwłaszcza jedna o przewrotnym tytule ” Nienawidzę tych Hutu”.„Humorystyczne piosenki i skecze wzywały by wytępić karaluchy”,”węże”
4.„Udało im się nam wmówić że się do niczego nie nadajemy...wyrośliśmy jedni na uległe ofiary inni na potencjalnych katów.”
5.”Codziennie radio Hutu mówiło że są karaluchami, są winni za wszelkie niedostatki które cierpią Hutu. Prawowici mieszkańcy Rwandy.”
6..„Nie wiem dlaczego zacząłem nienawidzić Tutsich...podjąłem to przez naśladowanie, wygodę” potem było ludobójstwo ”Radio mówiło żeby zabijać Tutsich” „ludzie byli opętani w tamtym czasie”.
7.”Ustalenie jakiegokolwiek kompromisu uznawano za niemożliwe, w audycjach.
Inwazję ich armii za nieuchronną”.
A teraz mały test: przypasuj poszczególne określenia do punktów powyżej.
Piosenki - „Kaczory to potwory””Po trupach do celu”„Wojna polsko polska”„Mochery na stos”„sekta”„dożynanie watach”„wyginiecie jak dinozaury”„fanatycy”„faszyzm”„elektorat wiejski, słabo wykształcony”„nienawiść” „frustraci”„talibowie”„szkodniki””polityczna nekrofilia” Niesiołowski: ”podłość””zamach na demokrację””agresywny i prymitywny””kreatury i szmatławcy””tępi fanatycy””ma manie prześladowcze”.Pasuje? I to nawet bez cytowania P....ota.
Nie chodzi mi tutaj o to kogo się krytykuje, ani o to że się krytykuje, tylko jak to się robi.
Czy te stwierdzenia są rozpowszechniane jako prawdziwe przez dziennikarzy? Jaki jest tego efekt widać w mojej przedostatniej notce.
W Polsce media nie mówią żeby zabijać Pisowców, za wyjątkiem neutralnego cytowania P...ota „zabijemy, wypatroszymy .... „. Jednak schematy działania propagandy i jej nośniki są podobne. Każdy na podstawie podanych przykładów może ocenić sam. Celem tych działań nie jest fizyczne likwidowanie człowieka. Ta propaganda ma zabić człowieka w człowieku. Zabija w Polakach, Polaków, ich poczucie wspólnoty, obywatelski sposób myślenia, ich patriotyzm, przywiązanie do tradycji, religijność, szacunek dla innego człowieka, w ogóle umiejętność samodzielnego myślenia. To jest atak na naszą kulturę której podstawą jest wolność i tolerancja a nie tylko na konkretną partię. Nie muszę zresztą wysilać się w opisach, wystarczy otworzyć gazetę, włączyć TV.
Wracając do Rwandy. Niezbędnymi elementami do realizacji ludobójstwa, oprócz propagandy były bojówki i tolerancja dla ich działań przez rządzących, którzy całą tę zbrodnię wymyślili. Wszyscy wiedzieli, że władze akceptują ataki, bojówkarze wiedzieli że są bezkarni. Ofiary właściwie się nie broniły.Polski misjonarz, będący wtedy w Rwandzie mówił, że najpierw była silna propaganda przez radio, potem pojawili się bojówkarze którzy podburzali do wypędzenia z domów Tutsich”.
Tak to się zaczynało:„Zobaczyłem jak grupa młodych mężczyzn otoczyła kobietę z plemienia Tutsi, która wyglądała jakby wracała z zakupów. Napastnicy zupełnie zwyczajnie wyrwali kobiecie torbę, zabrali biżuterie, zabrali pakunki i kopniakiem przewrócili na ziemię..... Było to na środku ruchliwej ulicy. Nie znalazł się nikt kto by odważył się jej pomóc. Wszyscy odwracali tylko wzrok.”
Pod krzyżem, w centrum stolicy „bojówki”, bo tak ich obrońcy krzyża nazywają atakują bezkarnie co noc od miesięcy. W nocy z 14 na 15 VIII, pod pałacem, jeden z obrońców został kopnięty w klatkę piersiowa przez jakiegoś osiłka. Kiedyś ćwiczyłem karate, stąd wiem, że kopniecie jest kilkakrotnie silniejsze niż uderzenie ręką. A są uderzenia ręka w klatkę piersiową, które powodują zawał.„Po powrocie do Opola Jan Klusik stale uskarżał się na ból w klatce piersiowej” pisze Gazeta Polska. 16 IX nagle zmarł. Jeśli to kopnięcie było przyczyną jego śmierci, to czyją ofiarą jest Jan Klusik. Mediów, polityków, policji, bojówkarzy czy ich wszystkich?
Masakra w Rwandzie z psychologicznego punktu widzenia bojler 83
Media a ludobójstwo w Rwandzie Maciej Konarski
Widziałem katechistów z maczetami ks Jacek Waligórski
Ocalona by mówić I Ilibagizy
Rwanda and Radio RTML Media Effects S.Straus
O wybiórczości mediów Zdzisław Sztom
